Badania toksykologiczne i fizykochemiczne metodami alternatywnymi:
METODY QSAR i Read-across
Ocena ryzyka nowych związków chemicznych powinna być
przeprowadzana z wykorzystaniem metod alternatywnych do wątpliwych z etycznego
punktu widzenia badań eksperymentalnych z wykorzystaniem zwierząt kręgowych
(Dyrektywa 86/609/ECC).
Alternatywą
do badan laboratoryjnych są metody komputerowe.
Wśród nich REACH wskazuje takie
jak: QSAR (ang. Quantitative
Structure-Activity Relationship) oraz szacowanie przekrojowe (ang.
read-across).
Metody QSAR wpisują się w zasadę 3R (ang. reduction, refinement, replacment) wprowadzoną po raz pierwszy w 1959 roku przez Russela i Burcha, zgodnie z którą należy: (i) zmniejszyć liczbę zwierząt laboratoryjnych (ang. Reduction); (ii) zmienić i/lub udoskonalić procedury eksperymentalne w celu zmniejszenia cierpień zwierząt wykorzystywanych w testach toksykologicznych (ang. Refinment); (iii) zastąpić doświadczenia na zwierzętach metodami z udziałem linii komórkowych (in vitro) oraz metod komputerowych (in silico).
NA CZYM POLEGA METODA QSAR?
QSAR czyli badania ilościowej zależności między strukturą
związku a jego działaniem, opiera się na założeniu, że właściwości biologiczne
substancji są matematyczną funkcją jej parametrów fizykochemicznych
(deskryptorów).
NA CZYM POLEGA METODA READ-ACROSS?
Read-across czyli szacowanie przekrojowe opiera się na ugruntowanym w chemii medycznej założeniu, że wspólne cechy strukturalne implikują podobne właściwości. Metoda ta polega na przewidywaniu profilu zagrożenia substancji, poprzez powiązanie jej ze strukturalnie podobnymi związkami, których dane eksperymentalne dotyczące efektu są już znane.
W przeciwieństwie do modelowania QSAR, wyniki szacowania przekrojowego są bardziej jakościowe niż ilościowe, a ich podstawą jest prawidłowa identyfikacja podobnej substancji chemicznej ze znaną własnością.
Ocena bezpieczeństwa nowoprojektowanych związków chemicznych prowadzana jest zgodnie ze standardami prawa europejskiego określanymi przez m. in. Rozporządzenie REACH (1907/2006/WE) (2018/1881/UE), Rozporządzenie dotyczące produktów kosmetycznych (1223/2009/WE), Rozporządzenie dotyczącego środków ochrony roślin (1107/2009/WE)
autor: QSAR Lab Ltd.